دوره 4، شماره 10، بهار 1401، صفحات 118 - 105

نویسندگان : محسن محترم ¹ ، مهدی روانشادنیا* ² ، نبی الله منصوری ³

چکیده :
پروژه‌های ساخت، همواره در طی مراحل اجرا، با مشکلات مختلفی روبرو هستند که بر مؤلفه‌های زمان و هزینه‌های پروژه اثرگذار است. جهت مقابله با جراحتها و مرگهای ناشی از پروژه‌های ساخت، باید ریسک‌های ایمنی مدیریت شوند و این امر مستلزم صرف زمان و هزینه خواهد بود. ازاین‌رو، شناخت این حوادث و در ادامه ارزیابی ریسک آن‌ها جهت شناسایی راهکارها، امری ضروری است. در این تحقیق، با استفاده از مدل ارزیابی ریسک FMEA و نظر افراد خبره، استفاده از دادههای تاریخی و آماری و همچنین بهرهگیری از مشاهدات و مطالعات میدانی، ریسک‌های ایمنی فاز ساخت کارخانه گندلهسازی شرکت گهر زمین سیرجان شناسایی شدند. برای خطرات شغلی شناسایی‌شده، پرسشنامه استاندارد تهیه و بین جامعه نمونه خبره و برخی کارکنان باسابقه توزیع و نتایج آن جمعآوری شد. درمجموع تعداد 85 شاخص اثرگذار بر حوادث شغلی در این صنعت شناسایی و دستهبندی شد. عدد اولویت ریسک (RPN) برای هر یک از ریسک‌ها و هر یک از فعالیتهای اصلی به دست آمد. در ادامه، راهکارهای آموزش مداوم و ضمن خدمت کارکنان، بهبود و توسعه تجهیزات حفاظت شخصی و بهبود و توسعه علائم ایمنی و هشداردهنده به‌منظور بهبود وضعیت ریسک خطرات شغلی پیشنهاد شد. هر یک از راهکارهای پیشنهادی یکی از فاکتورهای S و O و D را جهت بهبود مدنظر قرار داده است. خطرات کار گروت‌ریزی و جوشکاری به ترتیب بیشترین ریسک را به خود اختصاص دادند. از طرف دیگر، خطرات کار جابهجایی خاک و کار نصابی کمترین ریسک حوادث شغلی را به خود اختصاص داند. نتایج نشان داد که راهکار بهبود و توسعه علائم ایمنی و هشداردهنده، از میان سه راهکار پیشنهادی، بهترین راهکار برای کاهش عدد اولویت ریسک فعالیت‌هاست. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بهترین راهکار برای کاهش خطرات بالقوه پروژه‌های ساخت، بهبود و توسعه علائم ایمنی و هشداردهنده است که با کاهش ۸/۲۷ درصدی، دارای بیشترین کاهش عدد اولویت ریسک در بین راهکارهای پیشنهادی است. مقایسه هزینه سالیانه نیز نشان می‌دهد، بهترین راهکار بهبود و توسعه علائم ایمنی و هشداردهنده است.

کلمات کلیدی :
حوادث شغلی، FMEA، فاز ساخت، کارخانه گندله‌سازی گهر زمین